- آموزش پایپینگ یا لوله کشی (piping) به صورت کلی به مهندسی پایپینگ اشاره دارد. آموزش پایپینگ به معنی به کار بردن اصول مهندسی مکانیک است که با طراحی، آنالیز، نصب، تست، راه‌اندازی و نگهداری از سیستم لوله‌کشی سر و کار دارد. از نظر صنعتی، تمام فعالیت‌های پایپینگ در انطباق با کدها و استانداردهای بین‌المللی و صنعتی و همچنین قوانین و مقررات محلی انجام می‌شوند. سیستم پایپینگ شبکه‌ای از لوله‌ها (pipes) و اتصالات لوله (pipe fittings) و دیگر اجزای خاصی است که وظیفه مورد نیاز برای انتقال سیالات شامل مایعات، گاز و دوغاب را از یک محل به محل دیگر انجام می‌دهد. این یک روش موثر برای انتقال مایعات بدون تلفات قابل توجه در خواص و کیفیت مایع می‌باشد. شبکه لوله‌کشی تامین آب در خانه ما یک مثال معمول از سیستم پایپینگ است. به طور کلی مهندسی پایپینگ در سیستم‌های صنعتی زیر اعمال می‌شود. سیستم‌های لوله‌کشی سرویس ساختمان سیستم‌های پایپینگ برودتی و انتقال حرارت سیستم‌های پایپینگ حمل و توزیع مایع (خط لوله) سیستم‌های پایپینگ انتقال و توزیع گاز سیستم‌های پایپینگ نیروگاهی سیستم‌های پایپینگ فرآیندی سیستم‌های پایپینگ انتقال لجن محدوده مهندسی پایپینگ محدوده اصلی و تخصصی پایپینگ به شرح زیر است:
- طراحی و آنالیز پایپینگ (piping design and analysis)
- متریال پایپینگ (piping materials)
- اجرای پایپینگ (piping construction)
- بازرسی و تست پایپینگ (piping inspection and testing)
- راه‌اندازی پایپینگ (piping commissioning)
- تعمیر و نگهداری پایپینگ (piping maintenance)
همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی نظام آموزشی کشور، فاصله بسیار زیاد و خلأ موجود بین دانشگاه و صنعت بوده است. به‌عبارت‌دیگر ناکارآمدی موجود در ماهیت آنچه در دانشگاه می‌آموزیم، زمانی که قرار است همان علم و اندوخته را در اجرای پروژه‌ها به کار بگیریم.
متأسفانه تا به امروز کماکان این نقص و شکاف بسیار بزرگ و عمیق به قوت خود پابرجاست به‌نحوی‌که هیچ‌گاه نمی‌توان تنها با تکیه به تحصیلات دانشگاهی خود در هر سطح و مرتبه‌ای، از کاردانی تا کارشناسی ارشد و دکترا و در هر شاخه تحصیلی از مهندسی عمران گرفته تا مهندسی مکانیک و صنایع و … پا به عرصه فعالیت در پروژه‌های مربوطه نهاد.
اگر کمی صراحت در کلام را چاشنی این موضوع نماییم با قاطعیت می‌توان گفت که دروس و کتاب‌های تدریس شده در دانشگاه‌ها در طول ترم‌های تحصیلی و حتی کتب کمک‌آموزشی که به‌وفور در بازار یافت می‌شود به‌هیچ‌عنوان (تصریح می‌نمایم به‌هیچ‌عنوان) ارتباطی با آنچه در اجرای پروژه و در سطح کارگاه بایستی به یاری‌تان بیاید، نداشته و ندارد. جهت شفافیت موضوع، تسری این مهم را در علم پایپینگ (فارغ از رشته دانشگاهی مرتبط با آن) و خاص این دیسیپلین واکاوی خواهیم نمود و تفاوت این دو مقوله را به بوته بحث خواهیم گذاشت.
پایپینگ در تئوری
Piping در تئوری
باکمی تحلیل در سرفصل‌های تئوریکال دانشگاهی که در این دیسیپلین تحلیل و در قالب کتب مربوطه تدریس می‌شوند به همراه مضمون کتاب‌های کمک‌آموزشی که پیرامون دیسیپلین پایپینگ تدوین، ترجمه و منتشرشده و در بازار موجود می‌باشند درمی‌یابیم که ماهیت اکثر موضوعات و مستندات موجود در قالب سرفصل‌های زیر قابل رصد می‌باشند:
- لوله و اتصالات و انواع آن (توضیحات کامل و فنی در خصوص انواع لوله و فیتینگ ها – جنس آن – درزدار و بدون درز و …)
- شیرآلات و انواع آن (توضیحات کامل و فنی در خصوص دسته‌بندی شیرآلات و اسامی آن‌ها و محل به‌کارگیری و …)
- ساپورت و انواع آن (توضیحات کامل و فنی در خصوص انواع نگهدارنده ها در خط لوله – جنس آن‌ها – محل به‌کارگیری و …)
- طراحی خطوط پایپینگ از مقدمات تا سطح حرفه‌ای (شامل معرفی انواع و اقسام نرم‌افزارهای طراحی شامل PDMS و …)
- انواع استاندارهای مربوط به دیسیپلین پایپینگ (شامل معرفی و یا تشریح انواع استانداردهای پایپینگ شامل ASME و API و …)
- عیوب جوش (توضیحات در خصوص انواع عیوب جوش و نحوه تعمیرات آن و …)
توجه کنیم که مجدداً یادآور می‌گردد که در کنار تمامی کتب دانشگاهی، کتاب‌های کمک‌آموزشی موجود در بازار نیز از این قاعده مستثنا نیستند. تمامی این مستندات و کتاب‌ها (که اکثراً ترجمه‌ای از نسخه لاتین هستند) فقط و فقط اطلاعات آکادمیک شما را در خصوص دیسیپلین پایپینگ گسترش می‌دهند و اگر متصور هستید که مطالعه و تسلط به روی آن‌ها را شرط لازم و کافی برای آمادگی حضور شما در یک پلنت پالایشگاهی نفت، گاز و پتروشیمی هست، کاملاً در اشتباه هستید!
پایپینگ در عمل
Piping در عمل
شاید در ذهن شما این سؤال مطرح گردد که چه اطلاعاتی اساسی در این مستندات و کتب مغفول واقع شده است که تا به این حد آن‌ها را عاجز و ناقص کرده است و به‌عبارت‌دیگر بایستی به این مستندات چه آیتم‌های اساسی افزود که بهره‌وری آن‌ها را از میزان ۱۰% (نهایت ۲۰%) به حد کمال آن یعنی ۱۰۰% رسانید. تا بتوان با قاطعیت عنوان نمود که شرط لازم و کافی برای حضور مطمئن شما در کارگاه پروژه تسلط به این مستندات است.
برای یافتن جواب سؤال فوق، از شما می‌خواهم که در خصوص سرفصل‌های زیر کمی تأمل کنید:
تجهیز کارگاه (Mobilization)
اسپول سازی در شاپ Piping
- تجهیز کارگاه دیسیپلین پایپینگ چگونه است؟
- چه تجهیزات و ابزارآلات و ماشین‌آلاتی برای تجهیز کارگاه پایپینگ مورد نیاز است؟
- تجهیز کارگاه شاپ پایپینگ چه تفاوتی با تجهیز کارگاه سایت پایپینگ دارد؟
- جانمایی تجهیز کارگاه شاپ و سایت چگونه است؟
- میزان حجم کل کار پایپینگ چه تغییراتی در نحوه تجهیز کارگاه این دیسیپلین خواهد داشت؟
نیروی انسانی (Manpower)
نیروی انسانی مورد نیاز Piping
- اکیپ نیروی انسانی این دیسیپلین شامل چه نفراتی است؟
- تغییرات در جنس لوله چه تغییراتی در اکیپ نیروی انسانی پایپینگ ایجاد می‌کند؟
- تغییرات در سایز لوله‌ها چه تغییراتی در اکیپ نیروی انسانی پایپینگ ایجاد می‌کند؟
- راندمان اکیپ نیروی انسانی در جنس متفاوت لوله‌ها چه تفاوتی با هم دارند؟
- کمترین و بیشترین راندمان اکیپ نیروی انسانی مربوط به جنس لوله می‌باشد؟
ماشین آلات و تجهیزات (Machinery & Equipment)
-
ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز Piping
ماشین‌آلات و تجهیزات این دیسیپلین شامل چه دستگاه‌هایی است؟
- تغییرات در محل اجرای پایپینگ شامل شاپ و سایت، چه تغییراتی در ماشین‌آلات و تجهیزات ایجاد می‌کند؟
- تغییرات در موقعیت پایپینگ شامل رک اصلی و یونیت چه تغییراتی در ماشین‌آلات و تجهیزات ایجاد می‌کند؟
- راندمان ماشین‌آلات در سایز متفاوت لوله‌ها چه تفاوتی با هم دارند؟
متریال مصرفی (Material)
-
متریال مورد نیاز Piping
متریال مصرفی در دیسیپلین پایپینگ چه چیزهایی هستند؟
- تغییرات در جنس لوله چه تغییراتی در متریال مصرفی پایپینگ ایجاد می‌کند؟
- تغییرات در سایز لوله‌ها چه تغییراتی در متریال مصرفی ایجاد می‌کند؟
- تغییرات در ضخامت لوله‌ها چه تغییراتی در میزان کاربرد متریال مصرفی دارند؟
- کمترین و بیشترین میزان استفاده متریال مصرفی مربوط به کدام جنس لوله می‌باشد؟
موارد عمومی (General Items)
- قیمت تمام‌شده اجرای عملیات پایپینگ در تمامی جنس لوله‌ها چه مبلغی هست؟
- نقاط سربه‌سر هزینه در تمامی پروسیجر های اجرای عملیات پایپینگ چه مبلغی می‌باشد؟
- پروسیجر اجرای عملیات پایپینگ به ترتیب و گام‌به‌گام چگونه است؟
- هزینه‌های هر مرحله از پروسیجر عملیات پایپینگ چه مبلغی می‌باشد؟
- دستورالعمل جوشکاری و نحوه اجرای هر یک و مقایسه هزینه آن در هر یک از دستورالعمل‌ها
- چگونه در مناقصات عملیات پایپینگ، آنالیز قیمت را به بهترین نحوه آن محاسبه نماییم؟
- تعامل فازهای مهندسی، تأمین کالا و اجرا در عملیات پایپینگ چگونه تعریف می‌گردد؟